Hầu hết các loại túi plastic (mà người Việt Nam quen gọi là túi nylon) được sản xuất từ dầu mỏ. Dầu mỏ là sản phẩm cuối của quá trình phân hủy hàng triệu năm trong tự nhiên của các sinh vật đã bị chôn trong lòng đất cùng với nhau bởi một lý do nào đó. Thành phần chính của dầu mỏ là các lipid ở trong tế bào của các sinh vật sống cách đây hàng triệu năm. Câu hỏi ở đây là tại sao dầu mỏ là sản phẩm của quá trình phân hủy tự nhiên thì túi plastic, một sản phẩm làm từ dầu mỏ lại khó phân hủy (và gây hại cho môi trường bởi sự khó phân hủy này) ???
Nếu bạn đã từng đọc/học về quá trình tạo ra polymer, bạn sẽ thấy hầu hết các túi plastic đều được làm từ Propylene (C3H6), một hợp chất là thành phần của dầu mỏ. Khi được đun nóng trong điều kiện nhiệt độ cao với các chất xúc tác, các phân tử đơn lẻ (được gọi là các monomer) sẽ kết hợp lại với nhau thành chuỗi và tạo thành polymer. Polymer là một chuỗi các monomer được gắn với nhau một cách bền vững (bằng việc tạo ra các liên kết vững chắc giữa các phân tử Carbon). Polymer tạo ra từ Propylene được gọi là PolyPropylene (còn được gọi là PP).
Theo các nhà khoa học, quá trình phân hủy trong tự nhiên không “quen” với hợp chất mới lạ này. Thông thường các hợp chất trong tự nhiên có thể tương đối dễ dàng phân hủy và tạo ra đường, có ích cho cơ thể và cho các vi sinh vật. Tuy vậy, các liên kết vững chắc của Carbon trong Polymer khiến cho quá trình phân hủy tự nhiên không thể bẻ gãy và do vậy, túi plastic khó lòng có thể được phân hủy một cách tự nhiên được. Nói cách khác, các vi khuẩn giúp cho việc phân hủy trong tự nhiên chưa được “luyện tập” với một hợp chất khó nhằn kiểu Polymer.
Vậy nếu chỉ đơn giản là đun nóng các hợp chất lại để tạo ra Polymer thì tại sao trong tự nhiên lại không tồn tại hợp chất dạng này? Các nhà khoa học cho rằng việc đun nóng để tạo ra liên kết Carbon-Carbon là quá tốn năng lượng và tự nhiên đã chọn một cách dễ dàng hơn là các liên kết peptide với sự góp mặt của nhiều nguyên tố hơn (N,H,O).
Các nhà bảo vệ môi trường cũng đã đặt câu hỏi cho những nhà sản xuất plastic là thay vì việc tạo ra các hợp chất có liên kết Carbon-Carbon, tại sao họ không sử dụng các liên kết peptide giống trong tự nhiên để sản xuất túi? Câu trả lời ở đây là do các liên kết này quá dễ dàng phá vỡ và không ai lại muốn xách trong tay một chiếc túi có thể bị phân hủy bất cứ lúc nào. Do vậy, các loại túi plastic mất cả vài nghìn cho tới vài triệu năm mới phân hủy vẫn còn đang phổ biến và gây nên vấn nạn về môi trường cho tất cả các quốc gia trên thế giới.
Hiện tại, các nhà khoa học đang nỗ lực để tìm cách thay thế túi plastic bằng các loại túi tự hủy có thời gian và điều kiện phân hủy trong tự nhiên dễ dàng hơn. Hy vọng trong tương lai gần, túi plastic – vật liệu tốn nhiều tiền hơn để xử lý chúng so với việc sản xuất chúng sẽ sớm bị thay thế bởi các loại túi thân thiện với môi trường.
No comments: