Sự thay đổi mùa : xuân, hạ, thu, đông là một trong những sự thay đổi có ảnh hưởng lớn tới con người. Nó quyết định rất nhiều thứ liên quan tới chúng ta : ăn gì, mặc gì, sống như thế nào…? Từ rất sớm, người cổ đại đã cố gắng dùng các biện pháp khác nhau để dự đoán xem sự chuyển mùa sẽ diễn ra vào lúc nào để họ có thể gieo trồng cho đúng. Cũng từ lúc đó, họ nhận biết được rằng sự chuyển mùa có một quy luật nhất định. Tại sao lại như vậy?
Trái Đất quay quanh Mặt trời. Đây là một điều mà giờ thì ai cũng biết và công nhận. Thế nhưng, trục của Trái Đất (tính từ Nam Cực sang Bắc Cực) lại không song song với trục của Mặt trời mà nghiêng một góc 23.5 độ. Do vậy, mật độ ánh sáng của một điểm bất kỳ trên Trái đất sẽ thay đổi theo chu kỳ một năm (một năm chính là thời gian Trái Đất quay quanh Mặt trời được một vòng) và nhận được ánh sáng của Mặt trời ít hay nhiều tùy theo thời gian. Hãy lấy ví dụ hai cực Nam và Bắc của Trái Đất là ví dụ tiêu biểu và cực đoan nhất. Suốt cả mùa hè, do Trái Đất nghiêng nên hai cực này phơi mình ra ánh sáng mùa hè và gần như không có buổi đêm. Trái lại vào mùa đông, hai cực lại chẳng có một tí ánh sáng nào. Càng ra gần tới xích đạo thì sự thay đổi của mùa lại càng ít rõ rệt chứ không giống như ở các cực. Ví dụ ở Singapore (và Sài Gòn), nhiệt độ trung bình của tháng Giêng và nhiệt độ trung bình của tháng Bảy là tương đối giống nhau.
Bởi vì sự nghiêng của Trái Đất nên nửa bán cầu Bắc và nửa bán cầu Nam nhận được lượng ánh sáng khác nhau từ Mặt trời. Điều này dẫn tới nửa bán cầu Bắc thường có mùa Đông vào khoảng tháng 11 tới tháng 2, trong khi mùa Đông ở nửa bán cầu Nam lại thường rơi vào khoảng tháng 5 tới tháng 8 (ví dụ các nước như Chile hay Úc).
Một đặc điểm nữa cũng ảnh hưởng tới sự hình thành bốn mùa là do quỹ đạo Trái Đất quay quanh Mặt trời không theo hình tròn mà là hình elipse, dẫn tới khoảng cách từ Trái Đất tới Mặt trời là xa gần khác nhau (nếu quay theo quỹ đạo hình tròn thì khoảng cách mới bằng nhau). Điều này dẫn tới lượng nhiệt nhận được từ Mặt trời là khác nhau và tạo ra nhiệt độ nóng lạnh khác nhau tùy theo từng mùa.
Để có thể nhìn một cách trực quan về lý do tạo ra bốn mùa trong năm, xin hãy xem đoạn video dưới đây :
[youtube]http://www.youtube.com/watch?v=DuiQvPLWziQ[/youtube]
No comments: